Czym jest przemoc

Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej określa przemoc jako naruszenie podstawowych praw człowieka poprzez jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodzin, a także osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Przemoc domowa jest zachowaniem prawnie zabronionym, jest przestępstwem określonym w prawie, za które grożą określone sankcje karne.

Przemoc domowa jest zjawiskiem, które stanowi zagrożenie dla wszystkich uwikłanych w nią osób: ofiar, sprawców oraz świadków. Skutki jej są długotrwałe, dlatego im szybciej podejmie się działania, aby zatrzymać przemoc, tym mniejsze będą koszty emocjonalne pozostawania w takiej trudnej sytuacji.

W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych funkcji, przypisane indywidualne role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, złamane zostają reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi.

Przemoc domowa jest zjawiskiem w pełni demokratycznym. Oznacza to, że dotyka ludzi bez względu na wiek, płeć i status społeczny. Może więc zdarzyć się nie tylko   w rodzinach z tzw. "marginesu społecznego". Jest to problem powszechny, który dotyczyć może ludzi bez względu na status materialny i społeczny, wiek, poziom wykształcenia czy wykonywany zawód.

Przemoc domowa jest działaniem:

• zamierzonym i nieprzypadkowym, skierowanym przeciwko innym członkom rodziny,

• naruszającym prawa i dobra osobiste ofiar, w tym prawo do nietykalności fizycznej, szacunku i godności,

• powodującym ból i cierpienie, co w efekcie skutkuje mniejszą zdolnością ofiary do samoobrony,

• wykorzystującym wyraźną asymetrię sił, w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą (np. ze względu na wiek: dziecko – dorosły)

Zjawisko przemocy domowej może przejawiać się w różnej formie:

• przemoc fizyczna polega na używaniu fizycznej siły w celu wymuszenia określonego postępowania, wywołania lęku. Zalicza się do niej bardzo szeroki wachlarz zachowań sprawcy, między innymi: popychanie, wykręcanie rąk, szarpanie, przytrzymywanie, policzkowanie, kopanie, duszenie, bicie, ciskanie w kogoś przedmiotami, oparzenie itp.,

• przemoc psychiczna niesie za sobą stałe poczucie zagrożenia, wytwarza atmosferę napięcia i niepewności. Ma na celu spowodowanie zachwiania pozytywnego obrazu własnej osoby u ofiary. Zalicza się do niej: wyśmiewanie poglądów, wyglądu, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami, domaganie się posłuszeństwa, degradacja werbalna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie) itp.,

• przemoc seksualna polega na przedmiotowym traktowaniu i wymuszaniu niechcianych przez ofiarę zachowań w celu zaspokojenia własnych potrzeb seksualnych sprawcy,

• przemoc ekonomiczna to działania prowadzące do całkowitej finansowej zależności ofiary od sprawcy. Zalicza się do niej: uniemożliwianie podjęcia pracy, odbieranie zarobionych pieniędzy, nie zaspakajanie podstawowych potrzeb materialnych rodziny itp.

Osobie dotkniętej przemocą w rodzinie udziela się bezpłatnej pomocy, w szczególności w formie:

• poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego,

• interwencji kryzysowej i wsparcia,

• ochrony przed dalszym krzywdzeniem, przez uniemożliwienie osobom stosującym przemoc korzystania ze wspólnie zajmowanego z innymi członkami rodziny mieszkania oraz zakazanie kontaktowania się i zbliżania się do osoby pokrzywdzonej,

• zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie bezpiecznego schronienia w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie,

• badania lekarskiego w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz wydania zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie.